Móc mật hay còn gọi là cây mác mật, hồng bì núi, củ khỉ,… là loại cây gia vị mang hương vị thơm ngon đặc trưng, vừa là thảo dược có nhiều lợi ích cho sức khỏe con người và trồng lấy bóng mát, lấy gỗ. Móc mật xuất hiện đầu tiên ở các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam, ngày nay, với ứng dụng phổ biến, loại cây này có mặt ở khá nhiều tỉnh, thành trong cả nước.
Cây móc mật có đặc điểm gì nổi bật?
Mác mật là cây thân gỗ, thân khỏe, chắc chắn, thường cao từ 5 – 8m, có màu xám nhạt, phân nhiều cành, nhánh.
Lá có màu xanh đậm, mặt lá trơn bóng, lá thuôn dài, nhọn ở đầu, kích thước nhỏ và mọc so le nhau, lá có mùi thơm khá đặc trưng.
Mỗi năm móc mật ra hoa hai lần. Đồng nghĩa với việc được 2 lần thu quả trong năm, quả khi còn non có màu xanh, rất chát và ngược lại khi chín có màu vàng nhạt và ngọt; quả hình tròn, mọc thành từng chùm như quả hồng bì.
Loại cây này thường sinh sống ở những nơi có độ cao từ 500m so với mực nước biển, nhiệt độ trung bình dao động từ 20 – 30 độ C.
Công dụng của móc mật
Móc mật làm gia vị cho món ăn
Người ta dùng lá mác mật và quả của chúng để chế biến cùng các món nướng như lợn quay, gà nướng, cá nướng, thịt bò nướng, bồ câu nướng, chim cút quay, sốt vang, kho với thịt bò, nấu cùng chân giò, xào với măng, chiên cùng với dạ dày, cuộn với thịt lợn,…
Móc mật là thảo dược quan trọng
Theo nhiều nghiên cứu khoa học, trong lá và quả móc mật có chứa nhiều chất thiết yếu có khả năng lợi mật, kích thích tiêu hóa, giảm đau, bảo vệ gan,… và dùng làm nguyên liệu trong đông y để sản xuất thực phẩm chức năng.
Bên cạnh đó, thân cây mác mật cao, tán rộng, kích thước lớn, còn được trồng tạo bóng mát, lấy gỗ, làm củi.
Cây móc mật có giá bán thường bao nhiêu?
Lá và quả mác mật tươi có giá 130.000đ – 170.000đ/ 1kg; đối với lá, quả đã qua sơ chế và phơi khô có giá thành khá cao từ 180 – 250.000đ/1kg.
Còn cây giống sẽ tùy thuộc vào thời điểm mà chúng cũng có giá thành khác nhau, giá dao động từ 10.000đ – 25.000đ/cây.
Giá trên là giá bán lẻ, còn đối với giá bán sỉ thường thấp hơn nhưng không đáng kể. Ngày nay, cây móc mật đã trở thành nguồn thu nhập chính cải thiện kinh tế cho bà con nông dân ở nhiều tỉnh, thành, đặc biệt là một số tỉnh thành miền núi phía Bắc.
Giống cây móc mật có thể mua ở đâu?
Với sức mua lớn như hiện nay, thị trường có khá nhiều địa chỉ bán cây giống mác mật. Bạn có thể tìm mua online hoặc tìm đến các đơn vị lớn như Trung tâm giống cây trồng Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Trung tâm giống cây trồng ở các tỉnh, thành nơi bạn sinh sống, Trang trại giống cây trồng nông nghiệp hay Công ty TNHH DTSX TMDV Hải Đăng, Trung tâm dược liệu Búp Xanh, Cây giống eakmat, Công ty TNHH Gia vị Việt Hiệp, Hạt giống Lucky, Trung tâm cây giống Xuân Khương, Trung tâm giống cây trồng kinh tế cao,… Để mua cây giống, bạn liên hệ qua số hotline hoặc đến trực tiếp các địa chỉ trên để được tư vấn, mua cây giống nhanh chóng.
Kỹ thuật trồng cây móc mật
Đất trồng
Cây móc mật dễ thích nghi với các loại đất khác nhau, bạn có thể trồng chúng ở đất bazan, đất thịt pha, đất nương rẫy, đất đồi thấp, phù sa ven suối,…
Đào hố trồng
Hố sẽ có kích thước 50 x 50 x 50cm, khoảng cách giữa các hố là 3 – 4m. Và bón lót vào hố 5kg phân chuồng hoai mục cộng với 1kg phân lân và 0,5kg vôi bột. Tiến hành trộn đều hỗn hợp này với đất mịn và lấp đất cao hơn miệng hố từ 15 – 20 mét.
Sau đó, đào một lỗ ở giữa hố to, lớn hơn bầu cây một chút, chuẩn bị sẵn sàng trồng cây con.
Trồng cây móc mật
Quả chín, được thu hoạch và tách hạt, chọn hạt chắc mẩy, không sâu bệnh, phơi hạt dưới ánh nắng từ 2 – 3 ngày, rồi ngâm trong nước ấm từ 6 – 8 giờ. Sau đó, gieo vào bầu ươm chứa 80% đất thịt nhẹ, 10% phân chuồng hoai mục, 10% phân vi sinh. Đặt bầu ươm vào nơi râm mát, nhiệt độ trung bình từ 20 – 28 độ C và cung cấp nước hàng ngày. Khi cây con đã cao chừng 50 – 80cm, bạn có thể đem trồng.
Trước khi trồng, nhẹ nhàng tách vỏ bầu (Chú ý tránh làm vỡ bầu đất, ảnh hưởng đến rễ của cây), đặt cây xuống hố đã được đào sẵn và qua xử lý, lấp đất và nén chặt xung quanh gốc, rồi tưới nước ngay cho cây.
Trên đây là cách trồng móc mật từ hạt, ngoài ra, bạn có thể trồng loại cây gia vị này bằng phương pháp chiết cành hay gốc ghép.
Hướng dẫn chăm sóc cây móc mật đúng cách
Chế độ nước tưới
Cây mác mật có khả năng chịu hạn rất tốt, do đó, quá trình chăm sóc bạn có thể định kỳ 3 – 4 ngày tưới nước cho cây một lần, tuy nhiên, vào mùa khô, nhiệt độ lên cao, khí hậu nóng, số lượng tưới có thể thay đổi.
Bón phân định kỳ
Móc mật có khả năng tự sinh trưởng khá tốt, không cần quá nhiều phân bón. Một năm, người trồng nên tiến hành bón phân 2 lần cho cây. Đặc biệt là sau những lần thu hái lá và quả.
Phòng trừ sâu bệnh
Do trong lá móc mật có hàm lượng tinh dầu khá cao, và có sức đề kháng tốt nên cây ít bị sâu bệnh hại. Tuy nhiên, để cây luôn phát triển tốt, định kỳ người trồng nên tiến hành cắt tỉa những cành khô, lá vàng, cành nhỏ yếu và làm sạch cỏ dại trong vườn trồng mác mật.
Qua bài viết này, các bạn đã hiểu hơn về cây móc mật và nắm bắt được quy trình, kỹ thuật trồng và chăm sóc móc mật đúng cách. Như vậy, bạn đã có thể tự bắt tay vào làm mà không cần đến sự giúp đỡ của bất kỳ nhà kỹ sư nông nghiệp nào.
