Nước Mắm Chay Từ Củ Hành Tím: Hướng Đi Mới Giúp Nông Dân Thoát Cảnh Rớt Giá Nông Sản
Vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) từ lâu đã được biết đến là “vựa nông sản lớn nhất cả nước”, thế nhưng nơi đây vẫn phải đối mặt với thực trạng đáng buồn: được mùa thì mất giá. Củ hành tím – đặc sản nổi tiếng của Vĩnh Châu (Sóc Trăng) và Duyên Hải (Trà Vinh) – cũng không thoát khỏi vòng luẩn quẩn này.
Mỗi năm, Vĩnh Châu sản xuất hơn 117.000 tấn hành tím, nhưng khoảng 50.000 đến 60.000 tấn trong số đó thường bị tồn kho vì đầu ra không ổn định, khiến giá hành xuống thấp kỷ lục. Thậm chí, vào vụ thu hoạch, giá bán lẻ của hành tím đôi lúc chỉ còn 5.000 đồng/kg – mức giá khiến người nông dân không đủ chi phí thu hoạch và công bó hành.
Trăn trở trước thực trạng ấy, nhiều ý tưởng đột phá đã được ươm mầm nhằm tìm lối ra bền vững cho loại cây này. Một trong những ý tưởng nổi bật phải kể đến là dự án “CUHATI” – tên viết tắt của “củ hành tím” – do sinh viên Sơn Trần Minh Mẫn, năm ba ngành Công nghệ thông tin (Trường Đại học Trà Vinh), khởi xướng cùng ba người bạn.
Nước Mắm Chay Từ Hành Tím – Giải Pháp Vừa Sáng Tạo Vừa Bền Vững
Dự án CUHATI bắt đầu từ khát vọng tạo ra một sản phẩm mới lạ, lành mạnh, góp phần giải quyết bài toán tiêu thụ nông sản địa phương. Sau gần 18 tháng nghiên cứu, nhóm khởi nghiệp này đã hoàn thiện quy trình sản xuất nước mắm chay từ củ hành tím – một hướng đi hoàn toàn mới tại Việt Nam.
Quy trình chế biến nước mắm chay bắt đầu từ việc trộn hành tím tươi với muối theo tỷ lệ 3:1, với 80% nguyên liệu là hành tím, kết hợp với đậu nành giàu đạm và khóm (dứa) tạo vị ngọt. Hỗn hợp sau đó được lên men tự nhiên trong vòng 6 tháng, trước khi được đun tiệt trùng và đóng chai. Sản phẩm thu được có màu vàng cánh gián đẹp mắt, hương vị đậm đà, hậu vị ngọt thanh và tuyệt đối không sử dụng chất bảo quản hay phụ gia hóa học.
Đặc biệt hơn, phần bã hành sau khi chiết xuất không bị loại bỏ mà được tận dụng làm phân bón hữu cơ – một bước đi đúng tinh thần kinh tế tuần hoàn, giúp giảm thiểu rác thải nông nghiệp và tái tạo giá trị bền vững từ phụ phẩm.
Chứng nhận an toàn chất lượng từ Trung tâm Phân tích – Kiểm nghiệm của Trường Đại học Trà Vinh đã góp phần khẳng định giá trị sản phẩm. Theo chia sẻ của Sơn Trần Minh Mẫn, mục tiêu của nhóm không chỉ là thương mại hóa nước mắm chay, mà còn kể một câu chuyện nhân văn về nông dân địa phương và hành trình chuyển mình của những người trẻ với khát vọng đóng góp cho nông nghiệp quê hương.
Gọi Vốn Thành Công: Bước Quan Trọng Đưa CUHATI Vào Thị Trường
Thành công vượt mong đợi đến với nhóm sinh viên trẻ khi dự án CUHATI tham gia Demo Day 2025 – sự kiện gọi vốn khởi nghiệp do Vườn ươm doanh nghiệp tỉnh Vĩnh Long tổ chức. Tại đây, nước mắm chay từ củ hành tím đã gây ấn tượng mạnh với ban giám khảo lẫn các nhà đầu tư.
Dự án nhận được đề nghị rót vốn trị giá 1,3 tỷ đồng. Nhà đầu tư đồng ý mua phần lớn cổ phần nhưng vẫn giữ Mẫn tiếp tục điều hành với tỷ lệ sở hữu 30%, đảm bảo định hướng phát triển và giá trị cốt lõi không bị thay đổi.
Tương lai Mở Ra Cho Củ Hành Tím Và Cây Nông Sản Địa Phương
Nước mắm chay CUHATI không chỉ mở ra hướng tiêu thụ bền vững cho củ hành tím – loại cây trồng có nguy cơ mất giá triền miên – mà còn là minh chứng cho tinh thần đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp.
Việc chuyển đổi nông sản tươi sống sang sản phẩm chế biến sâu không chỉ tăng giá trị đầu ra mà còn giúp cây trồng giảm phụ thuộc vào mùa vụ, nâng cao thu nhập cho người nông dân. Điều này càng quan trọng khi Việt Nam đang hướng tới nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn và bền vững.
Với tầm nhìn xa và tinh thần khởi nghiệp mang tính xã hội, nhóm bạn trẻ đứng sau CUHATI đang dần biến giấc mơ nông sản “thoát hiểm” trở thành hiện thực. Đó cũng là lời nhắn gửi mạnh mẽ rằng mỗi cây trồng địa phương đều tiềm ẩn giá trị lớn, chỉ cần biết cách khai thác và sáng tạo đúng hướng.
Từ củ hành tím bị tồn kho đến nước mắm chay xanh, sạch và giàu giá trị – CUHATI chính là câu chuyện truyền cảm hứng cho những ai đang theo đuổi con đường nông nghiệp đổi mới.
