Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, công nghệ truy xuất nguồn gốc sản phẩm đang trở thành một công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp bảo vệ thương hiệu và quyền lợi của người tiêu dùng. Tại hội thảo “Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa trong Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia” được tổ chức vào ngày 15/4, các chuyên gia đã nhấn mạnh vai trò sống còn của giải pháp này trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh.
Truy xuất nguồn gốc: Giải pháp thiết thực trong cuộc chiến chống hàng giả
Ông Trần Giang Khuê, Trưởng Văn phòng đại diện phía Nam Cục Sở hữu trí tuệ – Bộ Khoa học và Công nghệ, cho rằng tình trạng hàng giả và hàng nhái không chỉ là vấn đề ở Việt Nam mà còn là một vấn đề toàn cầu nghiêm trọng. Một sản phẩm bị phát hiện có lỗi hoặc gian lận về nguồn gốc có thể ảnh hưởng lớn đến uy tín và giá trị thương hiệu quốc gia.
“Đây là biện pháp thiết thực giúp đảm bảo minh bạch, nâng cao giá trị hàng hóa và tạo niềm tin cho người tiêu dùng”, ông Trần khẳng định.
Thực trạng hàng giả và giải pháp công nghệ
Theo TS Trịnh Bá Dương, Chủ tịch AseanHub và đại diện Techfest Việt Nam, việc làm giả hiện nay ngày càng tinh vi. Không chỉ dừng lại ở việc sao chép hình thức, mà còn giả mạo cả dữ liệu và mã truy xuất, điều này khiến tem nhãn và mã vạch truyền thống trở nên dễ bị làm giả.
Đồng quan điểm, ông Phạm Văn Thọ, Chủ tịch HĐQT ACTIV, nhấn mạnh rằng hàng không rõ nguồn gốc vẫn phổ biến, đặc biệt trên các chợ truyền thống và sàn thương mại điện tử, gây thiệt hại nghiêm trọng cho các doanh nghiệp chân chính và làm giảm lòng tin của người tiêu dùng.
Mô hình công nghệ tích hợp giúp tăng cường truy xuất nguồn gốc
Tại hội thảo, TS Trịnh Bá Dương đã đề xuất mô hình tích hợp ba công nghệ: RFID (nhận diện tần số vô tuyến), Blockchain và AI (trí tuệ nhân tạo). Mỗi sản phẩm sẽ được trang bị mã định danh riêng, giúp lưu trữ thông tin và truy xuất không tiếp xúc thông qua RFID. Dữ liệu sẽ được lưu trữ dưới dạng sổ cái phân tán bằng Blockchain, đảm bảo tính minh bạch và chính xác. Cuối cùng, AI sẽ phân tích dữ liệu lớn để phát hiện bất thường, từ đó cảnh báo sớm rủi ro và hỗ trợ doanh nghiệp ra quyết định nhanh chóng.
Mô hình này đã được áp dụng tại nhiều quốc gia ASEAN, như Thái Lan sử dụng RFID và Blockchain trong truy xuất sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc, hay Singapore ứng dụng AI để kiểm soát chất lượng thuốc và thực phẩm chức năng.
Giải pháp TrueData: ‘Căn cước điện tử’ cho sản phẩm
ACTIV đã giới thiệu giải pháp truy xuất nguồn gốc TrueData, được xem như “căn cước điện tử” cho sản phẩm, dựa trên chip RFID tích hợp với khả năng lưu trữ và truy vết thông tin toàn bộ quá trình sản xuất và kinh doanh của sản phẩm. Các thông tin này bao gồm mã truy vết sản phẩm, mã địa điểm và thời gian từng sự kiện, tất cả đều kết nối với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm quốc gia.
Mỗi chip RFID có giá khoảng 5.500 đồng, và theo ông Phạm Văn Thọ, mỗi chip sẽ kể một câu chuyện hoàn chỉnh, được mã hóa với độ an toàn tuyệt đối, giúp người tiêu dùng yên tâm khi sử dụng sản phẩm có gắn chip TrueData.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và liên kết ngành
Mặc dù một số doanh nghiệp trong ngành dược và nông sản đã bắt đầu triển khai truy xuất số hóa, nhưng vẫn còn thiếu tính liên kết vùng và liên kết ngành. Để tăng cường hiệu quả trong việc truy xuất nguồn gốc, cần có sự hợp tác giữa các doanh nghiệp, cơ quan nhà nước và các tổ chức nghiên cứu.
Trong khuôn khổ hội thảo, Ban vận động thành lập Hiệp hội các Tổ chức Nghiên cứu, Ứng dụng giải pháp Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa cũng đã chính thức ra mắt, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc tại Việt Nam.
Tóm lại
Giải pháp truy xuất nguồn gốc đang đóng vai trò quan trọng trong việc chống hàng giả, bảo vệ thương hiệu và quyền lợi người tiêu dùng trong kỷ nguyên số. Với sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại và nỗ lực hợp tác giữa các bên liên quan, Việt Nam có thể nâng cao năng lực cạnh tranh và xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch hơn.
Bạn đang đọc bài viết “Truy xuất nguồn gốc – ‘lá chắn’ chống hàng giả trong kỷ nguyên số” tại chuyên mục Khoa học – Công nghệ của Báo Nông Nghiệp và Môi trường. Mọi thông tin góp ý và chia sẻ xin vui lòng gửi về hòm thư baonnmt@gmail.com hoặc số điện thoại, zalo: 0369024447.
