Tiêu đề: “Đồng Tháp Đẩy Mạnh Nông Nghiệp Xanh và Ứng Dụng Công Nghệ Trong Trồng Cây Cảnh”
Biến đổi khí hậu, thay đổi thị hiếu người tiêu dùng và yêu cầu ngày càng cao về an toàn thực phẩm đang đặt ra hàng loạt thách thức cho ngành nông nghiệp, đặc biệt là tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Là một trong những trung tâm nông nghiệp trọng điểm của Việt Nam, Đồng Tháp đang đón nhận những bước chuyển mình đầy mạnh mẽ để hướng đến mô hình trồng trọt xanh, thông minh và phát thải thấp — bao gồm cả lĩnh vực cây cảnh, cây giống và sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Nông nghiệp Đồng Tháp trước sức ép từ biến đổi khí hậu
PGS.TS Võ Ngọc Hà, Hiệu trưởng Trường Đại học Tiền Giang, nhận định rằng ngành nông nghiệp ĐBSCL đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các yếu tố như biến đổi khí hậu, suy thoái tài nguyên thiên nhiên, ô nhiễm môi trường và mất cân bằng sinh thái. Thực tế cho thấy, hạn hán và xâm nhập mặn kéo dài từ 3 – 4 tháng mỗi năm, lan rộng tới 70 – 80 km vào nội đồng, khiến hàng chục nghìn hecta lúa và cây trồng khác bị ảnh hưởng. Điều này buộc nhiều địa phương phải chuyển đổi mô hình canh tác sang hướng bền vững và chịu mặn tốt hơn.
Trước bối cảnh đó, cây cảnh và giống cây trồng trở thành một giải pháp hữu hiệu để vừa tăng giá trị sản xuất, vừa giảm thiểu tác động của thời tiết khắc nghiệt. Các cơ sở gieo cấy, cấy mô giống cây trồng đang được đầu tư mạnh nhằm mang lại hiệu quả cao mà vẫn thân thiện với môi trường.
Xu hướng sản xuất sạch đáp ứng tiêu dùng hiện đại
Không chỉ chịu tác động từ môi trường, nông nghiệp còn đối diện với áp lực thay đổi thị hiếu người tiêu dùng. Đặc biệt, các thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản đang ngày càng khắt khe về các tiêu chí như truy xuất nguồn gốc, kiểm soát dư lượng hóa chất, chứng nhận hữu cơ và việc giảm phát thải carbon. Trồng cây cảnh, cây giống và cây ăn trái theo hướng sinh thái – hữu cơ đang mở ra cơ hội lớn cho các nhà vườn, hợp tác xã và doanh nghiệp tại Đồng Tháp.
Một minh chứng cụ thể là Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát tại xã An Thạnh Thủy (tỉnh Đồng Tháp), nơi sử dụng công nghệ cấy phôi hiện đại để sản xuất giống cây phục vụ nhu cầu trong và ngoài tỉnh. Ngoài ra, quá trình nhân giống cây trồng như khóm MD2 bằng phương pháp cấy mô cũng đang được triển khai nhằm tăng hiệu quả nhân giống, giữ nguyên chất lượng mà không cần sử dụng thuốc hóa học.
Lợi thế địa lý và sự phát triển mã vùng trồng tại Đồng Tháp
Sau khi có sự điều chỉnh hành chính, Đồng Tháp tiếp tục trở thành tỉnh có lợi thế lớn về vùng nguyên liệu và điều kiện sinh thái đa dạng từ nước ngọt đến nước lợ. Trong 6 tháng đầu năm, tỉnh đã xác lập 2.433 mã vùng trồng với tổng diện tích trên 217.000 ha, tạo tiền đề vững chắc cho việc phát triển cây cảnh, cây ăn trái và các loại cây giống phục vụ nông nghiệp công nghệ cao.
Ngoài ra, tỉnh cũng đang chú trọng xây dựng các chuỗi sản xuất khép kín, liên kết từ đồng ruộng, nhà vườn đến thị trường tiêu thụ. Hiện toàn tỉnh có hơn 12.060 ha cây trồng và trên 2 triệu con gia súc, gia cầm được sản xuất theo các tiêu chuẩn an toàn như VietGAP, GlobalG.A.P, hữu cơ,… Tuy nhiên, Đồng Tháp vẫn cần khắc phục vấn đề ô nhiễm môi trường và thiếu liên kết chuỗi giá trị để nâng cao năng suất trong dài hạn.
Ứng dụng khoa học công nghệ trong nông nghiệp xanh
Các nhà khoa học trong hội thảo về nông nghiệp bền vững đã nhấn mạnh vai trò của khoa học công nghệ trong việc tái cấu trúc nền nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp. Một trong những nghiên cứu nổi bật đến từ TS Nguyễn Thị Lang (Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Công nghệ cao ĐBSCL – HATRI), với việc lai tạo cây lúa thế hệ mới đáp ứng bốn tiêu chí: phát thải khí nhà kính thấp, kháng sâu bệnh, chống chịu mặn – hạn, và năng suất cao.
Bên cạnh đó, các “giống cây thông minh” được lai tạo từ nguồn gen là cây hoang dã đến các giống lúa và cây trồng trong – ngoài nước, hứa hẹn không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn đáp ứng yêu cầu chất lượng ngày càng khắt khe của thị trường hiện đại. Đây cũng là định hướng phát triển cho các giống cây cảnh, cây hoa, cây công trình phục vụ đô thị hóa và sinh thái.
Hướng đi cho tương lai: Cây cảnh trong nền nông nghiệp sinh thái
Với đặc thù khí hậu đa dạng, nguồn tài nguyên phong phú, và yếu tố con người năng động, Đồng Tháp đang có cơ hội lớn để phát triển mạnh mẽ ngành cây cảnh và cây giống theo tiêu chuẩn xanh. Việc ứng dụng mô hình nông nghiệp công nghệ cao trong sản xuất giống không chỉ giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả trồng trọt mà còn góp phần làm đẹp cảnh quan, cải thiện chất lượng không khí và đa dạng sinh học trong khu vực.
Kết nối công nghệ với nông dân, định hướng phát triển bền vững và xây dựng thương hiệu cây cảnh địa phương chính là chìa khóa giúp Đồng Tháp bứt phá trong giai đoạn chuyển mình của nông nghiệp hiện đại.
