Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đang chuyển mình với sự ứng dụng công nghệ hiện đại, việc sử dụng máy bay không người lái (drone) trong canh tác lúa không chỉ giúp giảm chi phí mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất, bảo vệ sức khỏe người nông dân và môi trường.
Chuyển Đổi Công Nghệ Trong Nông Nghiệp
Theo ông Lê Văn Thiệt, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong hơn một thập kỷ qua, nông nghiệp Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc nhờ vào việc áp dụng công nghệ vào các quy trình sản xuất. Trước đây, việc phun thuốc bảo vệ thực vật chủ yếu được thực hiện bằng tay, gây ra nhiều rủi ro liên quan đến sức khỏe cho nông dân do tiếp xúc trực tiếp với hóa chất độc hại. Tuy nhiên, hiện nay, drone đã xuất hiện như một giải pháp hiệu quả, giúp giảm thiểu tiếp xúc với hóa chất, đồng thời nâng cao hiệu quả bảo vệ thực vật.
Tiêu Chuẩn Sử Dụng Drone
Bộ NN-PTNT đã ban hành các quy chuẩn mới dành cho việc sử dụng drone trong phun thuốc bảo vệ thực vật. Tuy vậy, theo ông Lê Thanh Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng Lúa gạo Việt Nam, việc chưa có tiêu chuẩn rõ ràng về việc nhập khẩu và ứng dụng công nghệ drone tại Việt Nam vẫn còn tạo ra nhiều bất cập. Các vấn đề về an ninh và quy trình cấp phép điều khiển cũng cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo việc áp dụng hiệu quả và an toàn.
Nghiên Cứu và Ứng Dụng Thực Tế
Nhằm đánh giá hiệu quả của công nghệ drone trong canh tác lúa, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã phối hợp với một số doanh nghiệp để thực hiện khảo nghiệm. Điển hình là Công ty TNHH FMC Việt Nam, đơn vị đã triển khai 22 khảo nghiệm với 5 sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật chính. Theo ông Phạm Quang Hưng, Giám đốc kỹ thuật của công ty, phương pháp phun bằng drone đạt hiệu quả tương tự so với phương pháp thủ công, nhưng chi phí thấp hơn nhiều.
Kết Quả Thực Nghiệm Canh Tác
Trong vụ hè thu 2024, Viện Lúa Đồng bằng sông Cửu Long đã tiến hành mô hình ứng dụng drone trong quy trình canh tác lúa với ba nghiệm thức khác nhau. Kết quả cho thấy, nghiệm thức kết hợp gieo sạ bằng drone và bón phân hai lần đạt năng suất và lợi nhuận cao nhất, với năng suất lên tới 6,22 tấn/ha và lãi 24,7 triệu đồng/ha. Trong khi đó, phương pháp truyền thống chỉ đạt năng suất 5,92 tấn/ha và lợi nhuận 16,4 triệu đồng/ha.
Tiết Kiệm Chi Phí
Chi phí phun thuốc bảo vệ thực vật bằng drone cũng được ghi nhận là rất thấp, chỉ khoảng 150.000 đồng/ha, trong khi phương pháp thủ công tiêu tốn 270.000 đồng/ha. Điều này cho thấy lợi ích kinh tế rõ rệt từ việc áp dụng công nghệ mới, đặc biệt trong bối cảnh thiếu hụt lao động nông nghiệp.
Tiềm Năng Phát Triển Công Nghệ Drone
Theo TS Mai Nguyệt Lan, Phó trưởng Bộ môn Nông học tại Viện Lúa Đồng bằng sông Cửu Long, công nghệ drone không chỉ giúp giảm chi phí mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất, phù hợp với xu thế phát triển nông nghiệp hiện đại. Bằng cách phun thuốc bảo vệ thực vật nhanh chóng và đồng loạt, drone có thể kiểm soát sinh vật gây hại hiệu quả, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường đất đai, nhất là trong những khu vực khó khăn.
Tạo Điều Kiện Thuận Lợi Để Mở Rộng Ứng Dụng
Để tận dụng tối đa tiềm năng của công nghệ drone, sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và nông dân là rất quan trọng. Cần có chính sách hỗ trợ đào tạo kỹ thuật và tài chính để giúp nông dân dễ dàng tiếp cận công nghệ này.
Những Thách Thức Còn Tồn Tại
Dù mang lại nhiều lợi ích, việc ứng dụng drone trong nông nghiệp vẫn gặp phải không ít thách thức. Ông Lê Văn Thiệt cho biết rằng hiện tại vẫn chưa có định mức khảo nghiệm chính thức, buộc doanh nghiệp phải hợp tác với tổ chức ngoài nhà nước để thực hiện. Quy định cấp phép bay và các quy chuẩn kỹ thuật cũng cần được xem xét và hoàn thiện hơn.
Cơ Hội Trong Tương Lai
Dự kiến vào cuối năm 2025, nhiều doanh nghiệp sẽ đăng ký khảo nghiệm thuốc bảo vệ thực vật trên cây trồng để bổ sung vào danh mục thông tư hàng năm. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để các cơ quan quản lý nhà nước đưa ra khuyến nghị hiệu quả về việc sử dụng drone trong sản xuất nông nghiệp.
Tóm lại, công nghệ drone đang mở ra nhiều cơ hội mới cho ngành nông nghiệp Việt Nam, giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và bảo vệ sức khỏe người nông dân, tuy nhiên, cần có sự phối hợp chặt chẽ để vượt qua những thách thức hiện tại.
