Măng Gầy – Báu Vật Rừng Sâu và Hành Trình Gìn Giữ Loài Cây Quý Hiếm

Măng Gầy – Báu Vật Rừng Sâu và Hành Trình Gìn Giữ Loài Cây Quý Hiếm

Măng Gầy, một loài cây đặc hữu mọc tại vùng núi xã Trung Sơn (Yên Lập cũ, Phú Thọ), từ lâu đã được người dân địa phương xem như báu vật của rừng sâu. Không chỉ mang giá trị sinh thái, cây măng Gầy còn là một sản phẩm quý hiếm với hương vị đậm đà, được săn đón mỗi mùa măng về.

Cây Măng Gầy – Loài Cây Đặc Hữu Của Trung Sơn

Nằm sâu trong lòng núi đá, khe suối Khe Gầy là nơi sinh trưởng tự nhiên của cây măng Gầy, loài thực vật không thể tìm thấy ở bất cứ đâu ngoài vùng đất này. Với đặc điểm sinh trưởng trên những triền đồi dốc và vùng đất cằn cỗi, măng Gầy phát triển tự nhiên trong môi trường hoang sơ, tạo nên sự khác biệt rõ nét về chất lượng so với các loại măng khác.

Những năm 1969 – 1971, trong thời kỳ người Dao di cư theo chủ trương của Nhà nước, cây măng Gầy tưởng chừng đã dần biến mất do chu kỳ tự nhiên khuy (rụng lá, già và chết) của nó. Tuy nhiên, nhờ nỗ lực gìn giữ của các già làng như ông Nghiêm và ông Phùng Sinh Thịnh, loài cây hiếm này đã được đưa về trồng lại, lưu giữ trên chính mảnh đất cội nguồn.

Quá Trình Thu Hái Và Chế Biến Măng Gầy

Mùa thu hoạch măng Gầy kéo dài từ tháng 6 đến tháng 8 âm lịch. Mỗi năm, khi măng bắt đầu nhú, bà con lại vào rừng dựng lán, thu hái từng búp măng Gầy trước khi chế biến. Măng được luộc sơ, sau đó đem đi phơi trên giàn suốt 10 – 15 ngày dưới nắng. Trong thời tiết bất lợi, người dân thậm chí phải sấy bằng bếp củi, giữ lửa liên tục 2 – 3 ngày để giữ đúng hương vị truyền thống của măng.

Loại măng này có nhiều dầu, vì thế sau khi khô vẫn dễ mềm lại, bảo quản rất khó. Tuy nhiên, đây chính là điểm làm nên sự khác biệt – măng Gầy khô dù không giòn giã như các loại măng thường thấy nhưng lại có vị thơm ngon, đậm đà, rất được ưa chuộng trên thị trường.

Áp Lực Bảo Tồn Và Nguy Cơ Mai Một

Bên cạnh giá trị kinh tế, măng Gầy còn có những yếu tố sinh học đặc thù. Theo chu kỳ khoảng 50 năm, cây sẽ bước vào giai đoạn “khuy”, tức là ngừng ra măng rồi chết hàng loạt. Lần gần nhất, hiện tượng này xảy ra vào năm 2021, khiến diện tích măng Gầy ở Trung Sơn suy giảm nghiêm trọng. Mặc dù đã được đưa vào chương trình OCOP để phát triển thành sản phẩm địa phương, nhưng đúng thời điểm ấy, cây măng lại rơi vào thời kỳ lụi tàn tự nhiên.

Nhiều hộ dân đành chặt bỏ để trồng quế – loại cây có hiệu quả kinh tế ổn định hơn. Tuy nhiên, vẫn còn một số người, điển hình là gia đình ông Phùng Sinh Thịnh, đang nỗ lực phục hồi cây măng Gầy với khoảng 200 bụi. Tổng diện tích hiện tại khoảng 5 – 7 ha, nguồn măng vẫn rất hiếm, mỗi vụ chỉ thu được vài chục kilôgam măng tươi.

Giữ Gìn Loài Cây Quý Vì Tương Lai Phát Triển Bền Vững

Ngoài giá trị kinh tế và ẩm thực, măng Gầy còn mang theo trong mình nét văn hóa, truyền thống gắn bó mật thiết với người Dao ở Trung Sơn. Việc bảo tồn cây măng Gầy không chỉ là gìn giữ một loài thực vật quý hiếm, mà còn là nỗ lực bảo tồn văn hóa bản địa, phát triển kinh tế rừng bền vững.

Hy vọng trong tương lai, với chính sách hỗ trợ từ địa phương và sự kiên trì của người dân, cây măng Gầy sẽ tiếp tục hồi sinh mạnh mẽ, góp mặt trong các sản phẩm OCOP đặc sắc của miền núi Phú Thọ và vươn xa hơn trên thị trường cây cảnh, thực phẩm cao cấp.

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *