Quảng Bình, một tỉnh miền Trung Việt Nam, đang nỗ lực phục hồi giống lúa nếp than sau nhiều năm bị thất truyền. Hành động này không chỉ mang lại cơ hội cho nông dân trong việc mở rộng sản xuất mà còn góp phần bảo tồn nguồn gen quý giá của nền nông nghiệp địa phương.
Phục Tráng Giống Lúa Nếp Than
Giống lúa nếp than, đặc sản tại vùng miền núi huyện Lệ Thủy, đã từng được đồng bào Bru – Vân Kiều trồng trên nương rẫy nhưng đã bị mai một. Nhận thấy sự mất mát này, ông Nguyễn Hữu Hán, Bí thư Đảng ủy xã Ngân Thủy, đã quyết tâm phục hồi giống lúa này. Sau khi tìm kiếm và thu thập một ít hạt giống từ vùng biên giới, ông đã tiến hành thử nghiệm trồng thành công. Kể từ đó, giống lúa nếp than đã được duy trì và nhân rộng trên gần 10 ha đất.
Ông Nguyễn Văn Hùng, Bí thư Đảng ủy xã Ngân Thủy, chia sẻ về đặc điểm nổi bật của giống lúa này: “Hạt gạo có màu tím đen, dẻo thơm và giàu dinh dưỡng, rất dễ ăn và không gây ngán.”
Khoa Học và Công Nghệ Góp Phần Quan Trọng
Năm 2022, Sở Khoa học và Công nghệ Quảng Bình phối hợp với Công ty TNHH MTV Giống cây trồng Quảng Bình triển khai đề tài phục hồi giống lúa nếp than. Kỹ sư Lê Quốc Việt, Chủ nhiệm đề tài, cho biết: “Chúng tôi nghiên cứu và chọn lọc để bảo tồn giống lúa có chất lượng cao và ổn định về năng suất.” Việc xây dựng quy trình phục tráng này không chỉ giúp bảo tồn nguồn gen quý hiếm mà còn tạo cơ sở khoa học cho các giống bản địa khác trong tương lai.
Ông Trần Thanh Nam, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Quảng Bình, nhận định rằng đây là bước tiến quan trọng trong việc phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững cho người dân địa phương.
Triển Vọng Thương Hiệu Gạo Nếp Than
Người trồng lúa nếp than tại xã Ngân Thủy đã thực hiện “hạ sơn”, chuyển giống lúa từ nương rẫy xuống ruộng nước. Nông dân Nguyễn Văn Đức cho biết gia đình ông đã gieo giống lúa nếp than và nhờ sự hỗ trợ từ cán bộ công ty, mùa vụ này bội thu. “Gạo nếp than không chỉ được dùng trong gia đình mà còn bán rất chạy, giá lên tới 30.000 đồng/kg.”
Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Giống cây trồng Phúc Lý cũng đã ghi nhận các đặc tính của giống lúa nếp than và cam kết cung cấp giống nguyên chủng cho nông dân. Ông Từ Đức Hóa, Giám đốc Trung tâm, cho hay rằng giống sẽ được nhân rộng để sản xuất đại trà, phục vụ nhu cầu của bà con.
Trong năm nay, Công ty Giống cây trồng Quảng Bình đã cung ứng hơn 10 tấn giống lúa nếp than, mở rộng diện tích sản xuất lên hơn 100 ha với năng suất tối đa đạt 46 tạ/ha. Sự phát triển này không chỉ khẳng định vị thế của lúa nếp than mà còn tạo điều kiện cho nông dân cải thiện thu nhập.
Đánh Giá Từ Người Dân
Bà Hà Thị Cẩm, một nông dân ở huyện Bố Trạch, cho biết: “Ban đầu tôi cũng lo lắng về việc trồng giống lúa rẫy, nhưng được hướng dẫn canh tác nên tôi mạnh dạn thử nghiệm. Giống lúa này dễ làm, ít sâu bệnh và cho thu hoạch khả quan.”
Lúa nếp than cũng đang trở thành món ăn đặc sản hấp dẫn đối với người tiêu dùng và khách du lịch, mở ra tiềm năng thương mại lớn cho nền kinh tế địa phương.
Tóm lại, quá trình phục hồi giống lúa nếp than tại Quảng Bình không chỉ góp phần bảo tồn di sản văn hóa nông nghiệp mà còn tạo cơ hội mới cho nông dân trong việc nâng cao thu nhập và phát triển bền vững.
